TU CARAN / H. E. BATES

Danê êvarê bû; ewrên giran digeriyan li seranserê ezmên. Keçika ciwan li odeya aram a nîvtarî, li keviya şibakê di nav pil û pûrtan de rûniştibû. Ji qerem ketibû, bi kotek dikaribû xwe bilivîne, te digot qey çaveriyê dike, wekî serdanekî, wekî hungira êvarê, wekî fermanekî. Bi giranî tiliyê destê xwe diqirçandin, tiliyên destekî xwe di nav qeliştekên destê din re bir û anîn, lêvên wê bi heman xemgîniya nav birûyên wê piçekî bi xof û xemgîn lerizîn, çavên wê ji tîrêjan çû ser reşexêzên birînê, qasekê çû ser perestgehê, ji wir ber bi erd û zeviyên sîber û girê li rojava. Hemû têkel bûn. Odeyek jî hebû. Pişkokên piyanoyê ên spî vêga û belkî paşê jî wê bedena wê zexm bihêlin û deqîqeyeke din jî wê efsûnbûyî li piyanoyê bixe. Lê belê gava ev derbas bû bi dudiliyeke mezin wê tiliyên wê hêdîka ketibane pelandina destê wê, bi vê re dîsa bêhntengiyekê xwe lê rapêça.
Serê wê bi temamî tevlihev bûbû. Diçû dûr, vî danê êvarê zêdeyî sed carî gotiye: “Ez ê ji van deran biçim, ez ê biçim dûr. Êdî ez nikarim bimînim.” Belê xwe tev nedida. Di heman rewşê de qederekî dirêj ma û tenê tişta jê hatî dîsa ev bû: “Ez ê îro ji van deran biçim. Ez li vir fetisîm. Ez qet tiştekî nakim. Ev mirin e, rizîbûn e.”
Dema ji xwe re digot, an jî li ser diponijî, carinan jî gava bi pergal li ser difikirî bêyî çirûskeke bextewariyê: “Ez ê çi bi xwe re bibim? Kirasê şîn î gulgulî? Erê, wekî din? Wekî din?” û paşê wê dîsa dest pê bikira: “Ez ê îro ji van deran biçim. Ez hew tiştekî dikim.”
Ev rast bû: Hew tiştek dikir. Tişta ku dikir hemû, bi dûzen radibû, bi dilê xwe taştiya xwe dixwar, xwendina xwe dikir, kincên xwe didirûtin, xwarina xwe dixwar, li piyao dixist, êvarê bi kaxizan dilîst û diçû razanê. Ev bûn hemû tiştê ku roja wê dibuhurandin. Rast bû, roja serketî ji bo wê ew bû ku tiştekî cihê neke.
Belê îro divê hinek tişt pêk werin: êdî wê lîstika kaxizan nîn be, lîstika her şev wekî hev, wê nîn bin heman neqayîliyên bavê wê: “Tu caran derstekî xweş ji min re naye. Ez bawer im qaxeza baş çûye.” Wê êdî nin be: “Nellie, saet bûye deh. Heydê wextê razanê ye!” Û hêdî hêdî, bi şelişîn çûna ber bi qata jor. Îro ew diçe ji van deran: kesek pê nizane, belê eynî weha bû. Wextê wê hebû ji bo bigihîje trêna Londonê ya êvarê.
“Ez ê ji van deran biçim. Ez çi bi xwe re bibim gelo? Kirasê şîn î gulgulî? Wekî din?”
Bi kotek derket qata jor laşê wê ji rûniştinê qeyîmîbû. Te digot qey bi salan rûniştiye, guherbar diaxivî û laşê wê bêhtir diqeyimî. Wekî ku li hember hin bertekên dijwar dilê xwe qewîn bike bi hêzeke hêrsoyî kete ber berhevkirina tiştên xwe. Piştî ku kirasê xwe î şîn derxist tiştê din hatin bîra wê. Çentê xwe asê kir: ne giran bû. Gelek caran perê xwe jimartin. Her tişt temam bû. Her tişt temam bû. Ji van deran diçû!
Cara dawî daket odeya nû tarî bûyî. Li hêwanê teqreqa qedehan hat, dengekî ecêb nexweş li hundir belav bû. Ew ne birçî bû: Di heştan de wê li Londonê bûya. Xwarin xwarin aniha dihat maneya nexweşketina wê. Bendeman hêsan bû. Trên di 6.18 de çû. Dîsa serê xwe hilda, nihêrî. “Elden 6.13, Olde 6.18, London 7.53.”
Kete lîstika walsê. Dengekî hêdî û nerme bû. Ta-tum tum, ta-tum tum, ta-tum tum. Newayeke noteyan a zîz, hestiyar derdiçû. Hêwan reştarî bû, bi kotek nifteh dîtin, bi newayê re dinehwirand. “Elden 6.13, Olde 6.18,” ihtîmal nîn bû şaş bike, an jî ji bîr bike.
Dema dilîst di dilê xwe de got: “Ez ê hew vê walsê bikim. Bêhna vê odê jê tê. Ev cara paşî ye. Wals bi hestiyarî qediya: Kêlîkekê di bêdengiya neşikandî de rûnişt, ode tarî û efsûnî bû, walsê dikir bimire, paşê teqreqa qedehan dîsa hat û dîsa fikrê wê kete dilê wê. “Ez ê ji van deran biçim!”
Rabû ser xwe û bilez derket der. Nefela li keviya rê li ber bayê êvarê dilewlibî, xwîşêneke weke cotek dest ku bi hev ve bên xijiqandin jê dihat. Wekî din dinya ker bû. Dengê piyê wê nerme nerme bû, tu kesî pêjna wê nedikir. Ji xwe re got dema di kolanê de berjêr diçû: “Çêbû. Diçû, êdî diçû!”
“Elden 6.13, Olde 6.18.”
Gelo biçûya Eldenê an Oldeyê? Li enîşka kolanê rawestiya, ji xwe re fikirî, biçûya Eldenê kesekî wê ew nas nekira, lê biçûya Oldeyê wê hinekan ew tefsilanda û di derheq wê de gotinên pûç bigotana. Elden, naxwe, ev der kêmayiya wê tune bû. Mesele tune naxwe. Ew diçû, baş e ku çûbû êdî.
Germahiyeke bizdonek di dilê wê de wek heyecana wê geş dibû, kêm dibû. Kir ku ji nû ve tiştên di çentê xwe de qontrol bike, lê hate bîrê, tenê “Kirasê şîn ê gulgulî,” yê ku pêşî ji cihê wî derxistî û di çente de bi cih kirî. Belê ne derd bû, perê wê di ciyê xwe de bûn, her tişt di riya xwe de bû, digel vê dilrehetiyê jî kete nava bêdengiyeke tîr, di dilê wê de bi sedan hest û fikar hebûn. Wê êdî hew straneke walsê xerab bistre, cara dawî bi kaxizan lîstibû, lîstikeke beredayî, tenêtî, jiyana sekan, bêhntengî xelas bûbû, hemû xelas bûbûn.
“Ez ê ji van deran biçim!”
Xwe dilqewîn hîs dikir, bayekî sivik î şevê bedena wê bi tameke xweş, nem û bêhnçikên dialîst, tevzînokên şîrin li bedena wê digerandin. Aniha tirs tunebû, tu fikar tune bûn. Hêrseke eşkere ber bi hêzeke neqam diçû, ji dêla derxe derve weha got di dilê xwe de: “Kesek wê bawer neke ez çûme. Belê ev rast e- dawiya dawî ez diçim.”
Çentê wê giran dibû. Li ser nefelê danî û li ser rûnişt kêlîkekê, wekî di odeya tarî de be bi dirêjahiya danê êvarê, wisa dima, ya rasttir destê xwe yî di lepik de di ser pişta destê xwe re dibir û tanî. Gotinek, du gotin ji walsê ketin ser zimanê wê dîsa… Piyanoya ehmeq! G ya wê a jêr tamsar bû, her car tamsar bû! Çiqas kelevajî! Hewl da ku hinek dîmenên Londonê bîne ber çavê xwe, jê re zor hat û di dawiyê de dîsa gotina berê vereşiya: “Ez diçim ji van deran.” Û ji berê bêhtir kêfxweş bû.
Li siyasûnê tenê lembeyek pêketî bû, ronahiyeke kwîr, zerikî û lerzok bi tenê xemgînî zêde dikir.  Û ya xerabtir li siyasûnê tu kes nîn bû, bi aramiyeke jixwenebawer ji dengê piyê wê yê ku diçû wî serî û dihat vî serî tu deng nîn bû. Di vî aqarê tarî de hemû nîşaneyan xeleka sor a kwîr nîşan dida, wisa xwiya dibû wekî ku wê qet tiştek neguhere. Belê dîsa jî ji xwe re got û hey got: “Ez ê ji van deran biçim. Ez ê ji van deran biçim,” û paşê :“Ez ji herkesî nefret dikim. Heta min xwe qenc nas kir ez guherîm.”
Bi fikar çav li riya trênê bû. Balkêş bû. Ev cara pêşî bû ku dixwest bi wext bizanibe, zenda mantoyê xwe bi paş ve da, saet li dora şeş û nîva bû. Wê sar bû. Di ser xêzê re hemû nîşaneyan diyar dikir ku xeleka sor pê dikene. “Şeş û nîv, belê, helbet.” Dixwest dilê xwe bixe cî. “Belê bû dereng, trên dereng ma,” lê belê serma û tirsa wê a jidil bilez zêde dibû, heta ku baweriya wê hew bi van peyvan hat…
Ewrên giran nizm dibûn, bêhntengî bêhtir dikirin, di ser serê wê re dizivirîn dema paş ve dimeşiya. Bi bayê ku bi newayeke giran dilebitî bêhtir xemgîn dibû. Ev tişt berî niha jê re ne derd bûn. Belê aniha him gotinan ditewtişîne him jî bêhntengiyeke rûnedayî dipê. Cesaretê wê nemabû, sar bû ewçend westiyabû ku dilerizî, dişewişî.
Di odeya reştarî de çavlixew rûnişt, ji xwe re digot: “Roj tenê ne îro ne. Rojekê ez ê biçim. Rojekê.”
Bê his û deng bû. Li odeya kêlekê bi kaxiz dilîstin û keservedana bavê wê ji nişka ve hat: “Ez bawer im ‘as’ çûye.” Hinek keniyan. Dengê bavê wê dîsa hat: “Tu cara destekî xweş ji min re naye! Tu cara destekî xweş ji min re naye! Tu caran!” 
Çi kambaxî! Xwe ranedigirt! Diviya rê li ber vê bigirta! Êdî ev pir zêde bû. Dîsa dest bi walsê kir û xeyala wê a hestiyar ew kelogirî kir.
“Roj tenê ne îro ne,” xwe diqewîn dikir. “ Rojekê ez ê biçim. Rojekê!”
Dîsa gava wals dikir û dikir, serê wê diket ber û ji xwe re heman tişt digot:
“Rojekê! Rojekê!”
 
 
 Weger ji Îngilizî: B. Ronîzêr